We zien een arts de kamer binnenlopen met een betrokken gezicht. “Slecht nieuws,” horen we hem zeggen – “de elleboog is gebroken”. Geschrokken duwt ze zich op van het doktersbed, voorzichtig om geen druk te zetten op haar vele schaafwonden. Wat dat betekent voor de wedstrijd voor zaterdag? “Daar kun je een kruis over maken, Annemiek.” Drie dagen later wordt Van Vleuten wereldkampioene.
Annemiek Van Vleuten is dé topper van het wielerpeloton. Dit jaar wint ze alle grote rondes: de Giro Rosa, de eerste editie van de Tour des Femmes, én de Vuelta. Maar haar honger is nog niet gestild. Haar enige doel dit jaar is om voor de tweede keer wereldkampioene te worden. En dat op bijna éénenveertigjarige leeftijd.
Wekenlang bereidt ze zich voor op één doel: die felbegeerde kampioenentrui veroveren. Ze zet alles in op een goeie voorbereiding en laat niets aan het toeval over. Al twee weken op voorhand maakt ze de reis naar Australië, waar het kampioenschap plaatsvindt. Op dinsdag staat ze op het startblad van de mixed relay tijdrit, een race tegen de klok waar mannen én vrouwenploegen per land meedingen voor het hoogste schavotje. Ze overhaalt zelfs Mathieu Van der Poel, nog zo’n topper, om zich mee in te schrijven voor dit opwarmertje voor de individuele wedstrijd.
In de eerste meters na de start gaat ze hard tegen de grond. Verbijsterd kijken haar teamgenoten Rianne Markus en Ellen Van Dijck achterom, je ziet haar duizelig terugkijken van op het asfalt. Ze klapte op haar hoofd, schaafde het grootste deel van de linkerkant van haar lichaam, met haar tijdritpak opengescheurd ligt ze op de grond.
Later in het ziekenhuis wordt haar vermoeden bevestigd door een scan: een breuk in de elleboog. Over en out met het WK.
Iedereen zal ook getuigen dat opnieuw gaan sporten na zo'n breuk het laatste is waar je dan aan denkt. Iedereen, behalve Van Vleuten dus.
Wat onderscheidt haar mindset van die van een gewone sterveling? Hoe gaat een wereldkampioen met zo’n pech om? We kijken even in het hoofd van Van Vleuten aan de hand van getuigenissen uit haar entourage. Er vallen namelijk waardevolle lessen uit te trekken.
1. Probeer het oncontroleerbare niet te controleren
Eens de pech er is, kan je de tijd niet meer terugdraaien. En dat is frustrerend. Je vloekt en meteen schieten de gedachten door je hoofd – al de voorbereidingen die je hebt verricht, de opofferingen die je hebt gemaakt. En al de plannen die je had waar je nu een kruis door mag maken. Feit is dat er helemaal niets is dat je kan doen om dat allemaal recht te trekken. “Ik wist meteen dat ik niet te lang mocht blijven hangen in die teleurstelling.” Is wat Van Vleuten op de persconferentie wist te zeggen.
2. Herbron
Dus moest ze wennen aan de nieuwe realiteit. Het grootste plezier dat je jezelf kan doen is om dat schakelmoment zo kort mogelijk te maken. ’s Avonds ging Van Vleuten terug naar het rennershotel, waar ze opgevangen werd door haar ploeg. “Ik ben hier nu toch,” was de redenering, “dan kan ik maar beter kijken wat ik nog kan betekenen”. De terugvlucht was pas op maandag voorzien, dus na het inpakken van de arm nam ze zich voor om tenminste leuk gezelschap te zijn tijdens het avondeten voor haar ploeggenoten.
“Morgen zien we wel weer verder.”
3. Focus op wat wél nog kan
De groepstraining van woensdag werd vervangen door het bezoekje aan de dokter. Dat was meteen het volgende focuspunt. Er had zich namelijk een nieuw tussendoel gevormd in het hoofd van Van Vleuten: een manier vinden hoe ze wel nog iets kon betekenen voor haar team. Al was het maar om de eerste 20 kilometer van de race bidonnen met water te brengen naar haar ploeggenotes. Dan hebben ze toch nog iets aan haar gehad.
De dokter twijfelt. “Het kan, maar je gaat niet aan 100% kunnen rijden. Zelfs niet aan 80%. Aan je stuur trekken wordt pijnlijk.” Van Vleuten krijgt de toelating om te starten in het kampioenschap op zaterdag maar moet afspraken maken met de arts. Het moment dat ze uitval (gevoelloosheid) krijgt tijdens de laatste training of in de wedstrijd, moet ze stoppen.
Vrijdag stapt ze ingepakt op haar fiets. Het gevoel is slecht. Ze twijfelt of ze moet starten. De helft van haar lichaam is beurs en pijnlijk. Haar elleboog steekt bij elke trap. Ze probeert een hellinkje op te rijden maar kan amper op de trappers staan. Ze besluit al snel om te keren en haar bed op te zoeken. Morgen is er nog een dag.
4. Stel je doelen bij
Het oorspronkelijke plan van de bondscoach was als volgt: op 100 kilometer van de finish valt Van Vleuten aan. Zo moet ze als topfavoriete de tegenstand uitputten. Na een lange en lastige race is ze favoriet om in de finale het af te maken voor het Nederlandse team. Zo werd ze enkele jaren geleden ook wereldkampioene in Harrogate, na een lange solo. Met haar huidige vorm was zo’n scenario zeker ook mogelijk.
Dat plan moet bijgesteld worden. De ploeg spreekt af dat Marianne Vos nu kopvrouw is. Iedereen stelt alles in het werk om de koers te controleren en om Vos te laten sprinten op het laatst. Ook Van Vleuten stelt zich zonder compromissen in dienst. Een teamoverwinning is ook een overwinning.
5. Ga stap per stap
Elke minuut van de koers doet pijn. Niet alleen aan de benen, ook aan de arm. Van Vleuten houdt zich voor: elke minuut die ik op kop kan rijden, is een minuut waarin een ploeggenote zich kan sparen. Doorheen de wedstrijd probeert ze haar ploeg uit de wind te houden. Elke ronde is er één gewonnen. Tot de laatste beklimming er aan komt. Dan wordt Vos gelost onder een spervuur van aanvallen van de concurrentes. Van Vleuten zit alleen in een tweede groepje. Pas dan, vertelt ze later, begon ze na te denken hoe ze de zege nog kon nemen. De rest is geschiedenis.
Van Vleuten triomfantelijk - Copyright Getty Images
Op dinsdag stelde ze een breuk vast in het ziekenhuis. Op zaterdag stond ze op het podium met een gouden medaille. Zonder het te weten toonde Van Vleuten het mentale stappenplan van een geslaagde professionele herintegratie. Zonder zich te haasten en met goeie afspraken met haar medische entourage maakte ze het onmogelijke mogelijk.
“Geloven in wat wél nog kan, het klinkt als een tegeltjeswijsheid,” zegt sportjournalist Thijs Zonneveld, "maar Van Vleuten is één van de weinige mensen die dit ook in de praktijk brengt." Zo kroonde ze zich dit weekend niet alleen tot onbetwistbare koningin van de wielersport, ze werd ook wereldkampioene return-to-work.