Is een pauze werktijd?
Het debat over het invoeren van de vierdagenweek slaat gensters. Een valkuil die de arbeidsexperts detecteren naar aanleiding van de federale Arbeidsdeal is de zogenaamde “vijf-dagen-in-vierdagenweek”. In plaats van een bewuste keuze om zaken te doen, en om andere zaken niet te doen, kan de vierdagenweek zorgen voor overbelasting als je het niet goed aanpakt.
"Uiteindelijk is een rustpauze een minideconnectie"
Het gevaar is logisch: is dit verenigbaar met een ongewijzigd takenpakket? Het is aangewezen om dat pakket aan te passen aan het werkregime. Als de mogelijkheid tot vierdagenweek verkeerd gehanteerd wordt kan het werk een oorzaak vormen van uitputting en stress die niet kan gecompenseerd worden door de drie dagen weekend. Om al de gebruikelijke taken afgerond te krijgen in een korter tijdsbestek kan er niet even veel plaats zijn voor recuperatie.
Dat betekent: meer werkdruk, minder werkpauzes. Laat ons daarom eens ingaan op wat goeie werkpauze is, zonder in te gaan op persoonlijke voorkeuren.
Na het recht op deconnectie: de mini-break. Uiteindelijk is een rustpauze een minideconnectie. Hier spreken we niet over weekends, afterworks of tijd na het werk (hersteltijd), maar echt over een pauze op of tijdens het werk. Maar hoe definiëren we een werkpauze?
Haast iedereen neemt een werkpauze. Koffiepauzes. Lunchpauzes. Even de benen strekken. Met hetzelfde doel: een recuperatietijd inbouwen die toestaan om het persoonlijke welzijn te verbeteren en om de vermoeidheid tegen te gaan op verschillende vlakken.
Daaronder vallen volgens de meeste wetenschappelijke meta-studies: ontspannende activiteiten, zoals wandelen, een YouTube filmpje kijken of een boek lezen. Sociale activiteiten (coffeebreak met de collega’s) zijn het meeste gangbaar. Fysieke activiteiten, zoals gaan joggen of fietsen, horen er natuurlijk ook bij. Ten slotte hebben we de categorie “slapen” waaronder we dutjes en siësta verstaan, en ten slotte heb je de categorie “psychologische detachering”, zoals mediteren. Hebben we daarmee alles gehad? Nee! De meest speciale categorie van pauzeren is “leren of groeimogelijkheden”: het benutten van een opleiding of een studie – ook een vorm van break!
"Niet alle pauzes hebben hetzelfde effect"
Waarom zijn deze typologieën belangrijk? Omdat uit onderzoek blijkt dat het type activiteit een invloed heeft op het effect dat het teweegbrengt. Zo zijn fysieke actviteiten gekoppeld aan een toename van de kwaliteit van de werkprestatie, verminderde vermoeidheid. Ontspannende activiteiten hebben dan weer een verminderend effect op bestaande vermoeidheid en uitputting. Een opleiding volgen of iets nieuws leren heeft een verhoogd effect op de vitaliteit en zelfs een verbetering van de stemming.[1]
Dat is nog niet alles. Er bestaat zelfs een, weliswaar zwakke, wetenschappelijke indicatie over de ideale timing van een werkpauze. Op basis van een Amerikaanse bevraging zou het beste moment om een pauze te houden op het midden van de ochtend zijn. Dit zou een verhoogd effect hebben op de vitaliteit en de inspiratie van een medewerker.
"Werknemers die geen vorm van pauze kunnen nemen komen snel in de problemen
Ook het effect van de lengte van de pauzes werd al uitgebreid onderzocht. Onderzoekers van het techbedrijf Draugiem Group gebruikten de tool “Desktime” om de productiviteit te meten. De verrassende conclusie was dat de 10% productiefste medewerkers geen langere uren klopten dan de rest. Wat ze specifiek beter deden, was geregeld pauze nemen, meerbepaald 17-minutenpauzes voor elke 52 minuten van werk. Werknemers die geen vorm van pauze kunnen nemen, komen volgens de beschikbare evidence snel in de problemen.
De boodschap voor de leiding in een organisatie die de vierdagenwerkweek wilt naar voor schuiven is dus: maak de medewerkers bewust van de specifieke voordelen van pauze nemen. Er is een verschil tussen iets wat je graag doet en iets wat je kiest te doen. Iets nieuws leren of doen is bijvoorbeeld het soort van activiteit dat je pauze meer ontspannend maakt en dat je helpt om met meer energie je vaste taken terug aan te vatten.
Kortom, productiviteit op het werk kan niet los gezien worden van deconnectie of "minideconnectie". Het “herladen is deel van het salvo”, daarom is pauzeren essentieel in een werktijd. Als je het ons vraagt is de werkgever die anno 2022 nog vraagt om “uit te klokken” tijdens de break, verkeerd bezig.
Pauzeer niet meer, pauzeer beter.
[1] FRITZ C., et al., Organizational Dynamics (23), p. 278